Peygamberimizin Ticaret Ahlakı

Peygamberimiz (s.a.v.) toplumla iç içe yaşamış, onlar gibi alış veriş yapmış ve borç alıp vermiştir. Peygamberimizin ticaret ahlakı Nasıldı? konusunda bir araştırma yazısı yazdık.

Her konuda bize örnek ve rehber olan Hz. Peygamber elbette Tivari konularda da bize yol göstermiştir. O ticari hayatı kontrol etmek için arada bir çarşıya pazara çıkardı. O vakit onlara adalet, insaf, hak ve hukuk dersi verirdi. Birbirlerini asla aldatmamalarını ve yalan yere yemin etmemelerini söylerdi.

Peygamber Efendimiz’in Ticaret Hayatı

Peygamberimiz kendisine peygamberlik gelmeden evvel de ticaretle ilgileniyordu. Onunla birliklte iş yapanlar oldukça memnun kalıyordu. Onun doğruluk ve dürüstlüğüne hayran kalıyorlardı. Mekke’de olanlar en kıymetli şeylerini ona emanet olarak bırakıyordu. Zira o her alanda güven duyulan, yalan söylemeyen, hile yapmayan, aldatmak gibi çirkin huyları asla olmayan birisisiydi. Peygamberimizin ticaret ahlakı ile ilgili örnekler;

Sözünde Durur ve Yalan Söylemezdi

Peygamberimizi tanımayanlar hatta onu ilk kez görenler bile onun yalan söylemeyen ve insanları aldatmayan biri olduğu kanaatine varırlardı. Zaten onun lakabı el emin idi. Bir vakit Medine civarında bir kervan konaklamıştı. Hz. Peygamber oradan geçerken kırmızı bir deve görmüş ve fiyatını sormuştu. Söylenene fiyatı pazarlıksız olarak kabul etti. Deveyi alarak götürdü. Ama parasını o ana vermemişti.

Kervandakiler söylenmeye başladılar. Parasını peşin alsaydık diyerek sattıklarına pişman olmuşlardı. Lakin içlerinde bir kadın vardı. Onlara “Sizler üzülmeyin. Bizler buralarda onun kadar güzel, temiz ahlaklı birisini görmedik. O asla yalan söylemez ve aldatmaz” deyince sustular. Nitekim akşam olunca Hz. Peygamber devenin parasını gönderdiği gibi kervanda bulunanların yemeklerini de gönderdi.

Hakkı Olana Hakkını Verirdi

Hz. Peygamber ticari konularda sürekli olarak haklıdan yana olmayı ve hakkı olana hakkını vermeyi gözetirdi. O zamanın toplumunda bulunan ve kaba saba hareketlere daha çok bedevilerle muhatap olabiliyordu. Şahsına karşı birisi saygısızlık etseler de yine hakkı gözetirdi. Onların mağdur olmasını istemezdi.

Bir zaman bir bedevi Peygamberimizde olan alacağını tahsil etmek için gelmişti. Lakin hakkını talep ederken kaba ve sert bir şekilde davrandı. Hatta uygunsuz bazı sözler söyledi. Sahabeler hemen bu kaba hareketinden dolayı bedeviye haddini bildirmek istediler.

Ama Peygamberimiz razı gelmedi. Onlara “Susunuz, onu bırakınız. Zira alacaklının, borcunu alana kadar borçlunun üzerinde bir nüfuzu vardır. Hakkını istemek de haklıdır” buyurdu.

Kusurlu Bir Malın Satılmasına Karşıydı

Hz. Peygamber bazen çarşı pazarı gezer ve bir haksızlık ya da hile olmaması için kontrol ederdi. Bir gün Medine’de çarşıyı dolaşırken bir hububat yığınını önünde durdu. Elini hububatın içine daldırdı. Eline bir ıslaklık geldi ve alt taraftan üstünde olmayan şeyler çıktı.

Satıcıya “Nedir bunlar?” diye sordu. O da “Yağmur yağmıştı. Ondan ıslanmış olabilir” dedi. O vakit Peygamberimiz, “Niçin ıslak kısmını herkesin görebileceği bir şekilde üste koymadın?” dedikten sonra “Müslümanlar içinde aldatmak olmaz. Bizi aldatan bizden değildir” dedi.

Bir başka rivayette ise mealen şöyle buyuruyor. “Müslüman Müslümanın kardeşidir. Kusuru olan bir malı din kardeşine satana bu satış helâl olmaz. Lakin satarken malın kusurunu ifade ederse başka…”

O devir ticaretin haksız, çoğunlukla da kuralsız olarak yürüdüğü bir zamandı. Böyle bir zamanda Hz. Peygamber dürüst ve hak odaklı olarak ticaret yapıyordu. Sözünden asla dönmüyor ve aldatmıyordu. Bunu gören birçok tüccar onu örnek almaya ve takip etmeye başladı. Hz. Peygamberin hayatı incelendiğinde Peygamberimizin ticaret ahlakı ile ilgili aşağıdaki hususların öne çıktığını görüyoruz.

Ticari Ahlakın Özellikleri

• Dürüstlük ve Güvenilirlik
• Adalet ve Eşitlik
• Cömertlik ve Yardımseverlik
• Sözünde Durma
• Ürün Kalitesine Önem Verme
• Pazarlıkta Hoşgörü
• Aldatmaktan Kaçınma
• Örnek olma

Peygamberimizin ticaret ahlakı onun toplum içindeki örnek rolünü de yansıtan önemli bir özelliktir. Onun ahlaki değerlere dayalı ticareti, günümüz iş dünyasına ve toplumuna örnek olabilecek bir modeldir. Vesselam.