Osmanlıca Mektup ve Osmanlıca Mektup Örnekleri

admin 569 Görüntüleme
6 Dk. Okuma süresi

Bu yazımızda Osmanlıca mektup nedir hakkında bilgiler vereceğiz aynı zamanda Osmanlıca Mektup Örneği çözümlü olarak aktaracağız.

Osmanlıca Mektup “yazmak” manasında ketb kökünden türetilmiştir. Bir haberi, arzuyu ya da duyguyu birine ulaştırmak için yazıya mektup denilmektedir. İnsanoğlunun ilk çağlarına kadar giden yazı çeşitlerinden biri de mektuptur. Mektup günümüzde hususiyetini kaybetse dahi insanlarda özel bir yeri olduğundan her zaman değerli olmuştur.

Araplar mektup yerine daha çok kitab, risale, ahd, vasıyye ya da sahife kelimelerini kullanmışlardır. Türkçe’de ise mektupla birlikte Farsça’dan geçen name takısıyla “ihbarname, temlikname, vasiyetname” gibi kelimeler kullanılmıştır.

Osmanlıca mektup bir edebiyat türü olarak da geçmektedir. Edebi mektup yazma sanatına “teressül” yazana ise “müteressil” denilmektedir.

Mektuplarda özenti, yapmacık davranışlar olmaz. Samimi bir şekilde yazılır. Her mektupta onu yazan kişinin mizacı, kişiliği ve bilgi birikimine göre ifadeleri farklılık gösterir.

Osmanlıca Mektup Hakkında bilgiler

Bugün günümüze kadar gelen en eski mektuplar milattan önce ikinci binyılın başlarında Kayseri yakınlarında bulunan kültepe ile Mezopotamya’daki Asur şehri arasında karşılıklı gönderilen mektuplardır.

Bu mektuplar çivi yazısıyla kilden tabletler üzerine yazılmış ve mektuplardır. Hz. Davud peygamberin de yazmış olduğu mektuplar ile Kuran’da geçen Hz. Süleyman peygamberin sebe melikesine besmele ile başlayan yazdığı mektuplarda bilinmektedir.

Hz. Muhammed’de (sav) yine besmele ve tevhid ibareleri ile başlayan ve çeşitli hükümdarlara tebliğ için gönderdiği mektuplar da bilinmektedir.

Mektubun mühürlenmesi konusu mektubun ilk ortaya çıktığı vakitten beri devam eden bir gelenektir. Tablet mektuplar ve parşömene yazılan mektupların altı da mühürlenirdi. Bunlara muhafaza için rulo halinde içine konuldukları mahfazaların ağızları da yine mühürlenirdi.

İlginizi Çekebilir:   Rika Hattı Okuma Metinleri ve Türkçeleri

Hz. Peygamber İran kisrasına mektup göndermek istediği vakit kendisine Acemler’in mühürsüz mektupları almadıkları bildirilmiş o da üzerinde “Muhammed Resûlullah” yazan akik bir mühür yaptırmıştır.

Müslüman geleneğinde birisine yazılmış özel mektupların mahremiyeti bulunur. Hz. Peygamber (sav) sahibinin izni olmadan bir kişinin mümin kardeşinin mektubuna bakmasının günah olduğunu buyurmuştur.

Mektup Çeşitleri

Eski Türk edebiyatında noktasında Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi incelendiğinde “Mektup” maddesinde de konulara göre; şu şekilde bir ayrımolduğu görülmektedir.

Tehniyetname tebrik etmek amaçlı, tebrikname kutlama için, takriz bir eseri övmek, taziyetname başsağlığı için, arzuhal bildimiz dilekçe, niyazname büyüklerden dilek istemek, müzekkere resmi dairelerden yazılan yazı, teşekkürname, davetname, cevapname gibi çeşitlere ayrılmıştır

Günümüzde ise mektuplar 4 kısma ayrılmıştır. Özel Mektuplar, Edebi Mektuplar, Resmi ve İş Mektupları ve Açık Mektuplardır.

Akrabalara ve dostlara yakın çevredeki insanlara yazılan mektuplar özel mektuplardır. Mektubun yazıldığı dönemin edebiyat ve düşünce olayları yer aldığı mektuplar edebi mektuplardır. Resmi dairelerin ve tüzel kişilerin yazdıkları resmi mektuplardır. Bir düşünce, görüş açıklamak için yazılan gazete, dergi aracılığı ile yayımnanan mektuplar açık mektuplardır.

Osmanlıda Mektubun Bölümleri

Mektuplarda da giriş gelişme (konu) ve sonuç kısımları bulunur. Eğer yazışmalar Müslümanlar arasında oluyorsa mektup besmeleden sonra kısa hamd ile ve bazen salvele ile başlar ve daha sonra mektubun asıl konusuna geçilirdi.

Sonra elkab dediğimiz künye, rütbe ve saygı bildiren sözler olurdu. Elkabların en önemli hususlarından biri de mektupların başında bulunmalarıdır.

İbtida bir şeyin evveli yani başlangıcı manasına gelir.  Yani mektubun giriş kısmı olması sebebiyle oldukça önemli bir bölümüdür. Bu giriş bölümünde genel olarak selam ve saygı sözleri ile başlanırdı. Bazen de ayet ile başlanırdı. Bazı mektuplarda elkab olmaz ise ibtida mutlaka olurdu.

İlginizi Çekebilir:   Osmanlıca Okuma Metinleri - 5

Tahallüs Arapça “Halasa” kelimesinde türemiştir. Halas olma, kurtulma manasındadır.  Tahallüs Takma ad, mahlas anlamı da vardır. İstek kısmına geçişlerde kullanılan söz ve ibarelere tahallüs adı verilmiştir. Yani ibtida ve talep arasında bulunan bölümdür.

Talep istemek manasındadır. Her mektupta bir istekte bulunmayabilir lakin aktarmak istenilen bir duygu bir düşünce mutlaka bulunur. Bu bölüm için mektubun orta direği denilebilir.

İntiha bir şeyin sona ermesi manasına gelir. Yani mektubun sona erdiği bölümdür. Yani en önemli hususiyeti mektup metninin sona erdiğini göstermeleri ve mektup metninin en sonunda bulunmalarıdır.

Dua çağırmak, davet etmek manasına gelir. Yani yaratıcıya yalvarmak, yakarış anlamına gelir. Mektubun sonunda yer alan dua bazı kalıplarla yazılana karşı yapılan duaları ifade ederdi.

İmza ise birisinin mektup ya da resmi evrakların altına kendi eliyle daima aynı biçimde yazdığı kendi adını ifade ederdi.  Yani imza mektubun kim tarafından yazıldığının bilinmesi noktasında oldukça önemlidir. Osmanlıda mektuplarda imzalar günümüzdeki gibi sağ altta değil sol altta bulunurdu.

Osmanlıca Mektup Örneği

Osmanlıca Mektup

Huzûr-ı âlilerine fi 9 Mayıs 336 Efendim
Vesatât-ı aliyenizle pederimin afiyette buunduğunu bildiren 24 Mart tarihli bir mektubunuzu hürmet ve şükranla okudum. Evlâd-ı vatana ez-her cihet saadetlerini ibzal buyurmakla inayet buyuran cemiyetinize karşı ne kadar teşekkür etsem yine vazifemi ifâ edemeyeceğim. Tavassutunuzun muvaffakiyetine teşekkürle beraber ellerinizden hürmetle öper ve bu hususdaki tefhiratımın afvını istirham ederek arz-ı hürmet olunur efendim. (37370) T. Osmanlıca kartpostal hakkında yazdığımız yazıdan da istifade edebilirsiniz. Allah’a emanet olunuz vesselam.
 
 

 

Bu makaleyi paylaş
2 İnceleme
  • zoritoler imol says:

    Very good written post. It will be valuable to anyone who employess it, including yours truly :). Keep doing what you are doing – can’r wait to read more posts.

    Yanıtla
  • vorbelutr ioperbir says:

    Very interesting info !Perfect just what I was searching for! “People everywhere confuse what they read in newspapers with news.” by A. J. Liebling.

    Yanıtla

İnceleme bırak

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir