Hz. Zeyd bin Harise hicri 581 terihinde Hicaz’da doğmuştur. Kelb kabilesine mensup olup Hazreti Peygamberin evlatlığıdır. Peygamber Efendimizden 20 yaş küçüktür. Kur’an-ı Kerim’de geçen Ahzap Suresi 33. ayette evlatlıkların babasının adı ile anılması bildirilince Hz Zeyd babasının adı ile anılmaya başlanmıştır.
Yani adı artık babasının adı olan Harise ile beraber söylenmiştir. Peygamber efendimiz sallallahu Aleyhi ve Sellem Hz Zeyd Bin Harise (r.a)’ı çok severdi. Bu nedenle ona “Hubbu Rasulullah” (Resullalhın sevdiği kişi) lakabını vermiştir.
İlk Müslüman olan kişiler arasında Hz Zeyd bin Harise de bulunuyordu. Sahabeler içinde Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen tek sahabe konumundadır. Babasının ismi Haris bin Şurahbil, annesinin ismi ise Suda binti Salebe olup Usame Bin Zeyd isminde bir çocuğu bulunmaktadır.Kelb kabilesindendirler.
Hz. Zeyd Bin Harise (r.a.) 629 yılında Busra’da şehit olmuştur. Efendimizden yaklaşık olarak 20 yaş küçük olmasına rağmen onun yanında evlatlık olarak yaşamış ve hayatı boyunca Rasulü Ekrem tarafından çok sevilmiştir.
Zeyd Bin Harise’ nin Hayatı
Cahiliye döneminde iken annesi ile akrababalarını ziyaret ederken kaçırılmıştır. Onu ve annesini kaçırılanlar tarafından Ukaz panayırında köle olarak satılmıştır. Zeyd Bin Harise burbda Hz. Peygamberin eşi Hz. Hatice’nin yeğenine satılmıştı.
Daha sonra Zeyd Bin Harise’yi satın alan yeğeni onu Hz Hatice validemize hediye etmiştir. Validemiz ise daha sonra sevgili eşi Peygamber efendimize (sav) hediye etmiştir. Zeyd bin Harise’nini köle olarak bu şekilde satıdığını işiten babası Mekke’ye efendimizin huzuruna gelmiş ve Zeyd bin Harise (r.a)’ın babası olduğunu söyleyerek onu geri istemiştir. Ona izin verilmesine rağmen o ailesine Efendimizin yanından ayrılmak istemediğini söyleyerek ailesine geri dönmeyi reddetti.
Bu hadiseden sonra Peygamber efendimiz (sav) Hz Zeyd’i Hicr adı verilen mevkiiye götürdü. Orada bulunan kişilere Zeyd Bin Harise’yi işaret ederek şahit olun ki Zeyd benim oğlumdur. O benim mirasımdır. Ben de onun mirasçısıyım diyerek onu orada azat etmiştir.
Bazı rivayetlerde onun efendimizin yanından hiç ayrılmadığuı geçmektedir. Hatta Efendimizin Taif yolculuğu sırasında bile yanına Hz Zeyd bulunuyordu. Taiflilere tebliğ için giden Peygamber Efendimize taş atılmaya başlandı. Hz. Zeyd bu taşların efendimize gelmemesi için kendi vücudunu siper etmiştir.
İslamiyet’in ilk geldiği yıllarında Peygamber efendimiz Hz. Zeyd ve Hz Hamza’yı kardeş ilan etmiştir. Hz Hamza Uhud Savaşı’nda iken şehit olmadan evvel vasiyetinin ne olduğu ve neler yapmaları gerektiğini Hz Zeyd’e anlatmıştır. Hz Zeyd Hz. Peygamberin yanında bir çok gazveye, hicrete ve savaşa katılmıştır. Bedir Savaşı’nda Müslümanların müşriklere galip geldiğini Mekke’ye giderek ilk olarak ulaştıran kişi olmuştur.
Hazreti Peygamberin kim cennetlik biri ile evlenmek ister dediği zaman ki o Peygamberimizin dadısı olan Ümmü eymen’dir. Hz. Zeyd hemen öne atılarak onunla evlenmiştir. Hz. Usame bu evlilikten doğmuştur. Sonra Hazreti Zeyneb ile evlemiştir. Bir yıl sonra anlaşamadıklarından boşanmışlardır. Daha sonra Peygamberimiz ile Hz. Zeynep evlenmiş ve bu konu çok medarı bahs olmuştur. Bu konu ile ilgili aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Zeyd Bin Harise Nasıl Öldü
Hz. Peygamber (sav) Mute Savaşı için yola çıkan ordunun sancağını Hz. Zeyd’e verdi. Ondan sonra şöyle dedi “Şayet Zeyd şehit olursa sancağı Ca‘fer b. Ebû Tâlib alsın, eğer o da şehit olursa sancağı Abdullah b. Revaha alsın” dedi.
Öyleki bu savaşta bu üç sahabi de bu sıraya göre şehit oldular. O sırada Medine’de bulunan Hz. Peygamber sanki canlı izler gibi onların şehadet durumlarını ashabına göz yaşları içinde anlattı. Sonra şöyle dua etti: “Ey Allah’ım, Zeyd’e mağfiret et! Zeyd’e mağfiret et! Zeyd’e mağfiret et! Allah’ım, Cafer’e mağfiret et! Allah’ım, Abdullah’a mağfiret et!”
Orada sahabelerin arasında bulunan Sa‘d b. Ubade ölülerin arkasından ağlamayı yasaklayan Hz. Peygamberin (sav) Zeyd için göz yaşı dökmesini az da olsa garipsedi. Bu durumu sorunca Resûl-i Ekrem “Bu sevgilinin sevgilisine olan hasretidir.” dedi. Zeyd’in elli beş yaşında şehid düştüğü rivayet edilmiştir.
Zeyd Bin Harise Kişiliği
Bu mübarek sahabe iyi bir savaşçı, iyi bir komutan ve iyi bir okçudur. Savaşlarda akıl ve zekası ön plana çıkmaktadir. Hem infak etmeyi (sadaka) severdi.
Hz. Peygamber’in Hz. Zeyd’e çok güvenirdi. Buna işaret olarak Hz. Aişe validemiz “Resûl-i Ekrem orduyu bir sefere gönderdiği zaman Zeyd’i mutlaka kumandan tayin ederdi. Şayet o şimdi sağ olsaydı onu yerine halife bırakırdı” demiştir (Müsned)
Hz. Zeyd Resûl-i Ekrem’in yüksek ahlakının müstesna bir örneğini üzerinde gösteriyordu. Onun feragati ve fedakarlığı ileri derecedey bulunuyordu. Zeyd’in bu güzel hasletlerini yine Peygamber yanında yetişmiş olan evladı Üsame bin zeyd devam ettirmiş ve babasına yakışan bir halef olmuştur. Zeyd Bin Haris’nin kabri Ürdün’de bulunmaktadır. Allah ondan razı olsun. Vesselam.