Osmanlıca isim ekleri

Bu dersimizde isim olan köke ek getirilmesiyle yeni kelimeler türetilmesi konusunu işleyeceğiz. Bu konuyu 2 madde halinde işleyeceğiz. Bunlar isimden isim türemesi ve isimden fiil türemesidir.

1-İsimden isim yapan ekler: İsim olan köke gelen ek ile tekrar isim olmasıdır. 7 madde de inceleyeceğiz.

A- Yer, alet ve sıfat yapma ekleri: Kelimenin köküne lık,lik,luk,lük-lığı,liği,luğu,lüğü ekleri getirilerek elde edilir. Eklerin kalıp şeklinde okutucusuz yazıldığına dikkat edelim.

Osmanlıca Kelime
Sağlık

 

Osmanlıca Kelime
İyilik

 

Osmanlıca Kelime
Yolluk

 

Osmanlıca Kelime
Güzelliği

 

B- Meslek yapma eki : Kelimenin köküne cı,ci-cu,cü getirlimesi ile meslek elde edilir. Eklerde p,ç,t kullanılmadığını ınutmayalım..

Osmanlıca kelime
Aşcı

 

Osmanlıca kelime
Sucu

 

Osmanlıca kelime
İşci

 

Osmanlıca kelime
Sütçü

 

C- Olumlu Sıfat eki : Kelimenin köküne lı,li-lu,lü ekleri gelmesiyle olumlu bir sıfat yapılır. 

Osmanlıca kelime
Konyalı

 

Osmanlıca kelime
Sevimli

 

Osmanlıca kelime
Tozlu

 

Osmanlıca kelime
Yünlü

 

D- Olumlusuz Sıfat eki : Kelimenin köküne sız,siz-suz,süz ekleri gelmesiyle olumsuz manada sıfat yapılır. Bu eklerde de okutucu kullanılmaz

Osmanlıca kelime
Gönülsüz

 

Osmanlıca kelime
Issız

 

Osmanlıca kelime
Sessiz

 

Osmanlıca kelime
Susuz

 

E- Küçültme eki : Kelimenin köküne gelen cık,cik,cuk,cük-cağız,ceğiz ekleri, kelimeye küçüklük katar. Bu eklerde kalıptır ve okutucu kullanılmaz.

Osmanlıca kelime
Anneciğim

 

Osmanlıca kelime
Farecik

 

Osmanlıca kelime
Kızcağız

 

Osmanlıca kelime
Ufacık

 

F- Eş olma, paylaşma eki : Kelimenin köküne daş,deş- taş,teş ekleri getirilerek elde edilir. Kelimeye eşlik, paylaşma, ortaklık, aidiyet anlamı katar.

Osmanlıca kelime
Arkadaş

 

Osmanlıca kelime
Özdeş

 

Osmanlıca kelime
Sesteş

 

Osmanlıca kelime
Yoldaş

 

2- İsimden fiil yapan ekler: Aşağıda bulunan ekler isim olan köke gelerek onu fiil yapar.

A- la-le eki

Osmanlıca kelime
Sula

 

Osmanlıca kelime
Süsle

 

Osmanlıca kelime
Başla

 

Osmanlıca kelime
Gözle

 

B- lan-len eki

Osmanlıca Kelime
Canlan

 

Osmanlıca Kelime
Seslen

 

Osmanlıca Kelime
Yaşlan

 

Osmanlıca Kelime
Süslen

 

C– laş-leş-lat-let eki

Osmanlıca kelime
Başlat

 

Osmanlıca kelime
Katılaş

 

Osmanlıca kelime
Kötüleş

 

Osmanlıca kelime
Sertleş