Osmanlıda Tapu ve Tapu Örnekleri

Osmanlı Arşivleri dediğimiz zaman ilk akla gelen belgelerden birisi de Osmanlı Tapu evraklarıdır. Bu yazımızda Osmanlı döneminde tapu ve örnekleri konusunu inceleyeceğiz.

Osmanlı Devleti, tapu kayıtları 15. Yüzyıla kadar uzanıyor. Ancak, Tazminat Dönemine kadar satılan tüm taşınmazlar devletin mülkü idi, buna miri arazi ismi verilirdi. Subaşılar tarafından kontrol edilerek öşr vergisi alınarak devlet hazinesine aktarılır idi.

Osmanlıda Tapu

1858 yılında çıkan Arazi Kanunnamesi, Osmanlı Devlet’inde toprak sistemini yeniden düzenleyen ve özel mülkiyetin oluşmasına zemin hazırlayan düzenlemeler, Tanzimat döneminin en çarpıcı yeniliklerinden biridir.
Miri ve vakıf arazilerinin özel mülkiyete dönüşmesi ve mülk tapularının oluşturulması ve şahıslara dağıtılması, sokaklara isim ve binalara numara verilmesi, ilk kadastro sisteminin kurulması gibi Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyetine gelişerek devam etmektedir.

Osmanlı senedlerinin; muhteviyâtında taşınmaz mülklerle ilgili ayrıntılı bilgiler yer alır. Bunlar; bulunduğu liva, kazası, nahiyesi, köyü, mahallesi, mevkii, meşhur adı, cinsi, sınırları, ölçüsü, önceki sahibi, miras sahipleri, satılma sebebi, bedeli ve kıymeti gibi bilgileri barındırır.

Son kısımda ise; alıcı ve satıcının kimlik bilgileri, aldığı fiyat ve tarihi, yeni tapunun sahibine verildiği bilgileriyle beraber mühürler yer alır.

Osmanlı Tapu Senedinde satışa konu taşınmazlar şunlardır: Arazi, Tarla, Menzil, Dükkan, Çamlık vb. yer alır.
Osmanlı Devleti döneminde basılan tapu senetlerinde iki tür yazı çeşidi kullanılmıştır. Birisi matbu diğeri ise rik’a yazı çeşididir. Yani tapu senedini bugünkü Türkçeye çevirmek için bunları bilmek elzemdir.

Osmanlı Devleti,1850 yıllarda bugünkü Tapu-Kadastro’nun temellerini atmış ve geliştirmeye çalışmıştır. O dönemde tutulan Tapu senedi; resmi evrak hükmündedir.

Bugün dahi resmi geçerliği söz konusu olabilir. Osmanlı Tapuları Senetlerinde, günümüzde ulaşabilmek için Osmanlı Devlet Arşivleri, Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivlerine başvurulması gerekmektedir.

Osmanlı Tapu Örnekleri

Sitemizde Osmanlı 4. Kur Arşiv metinleri kısmında Tapu başlığı altında tapu örneklerini, okunuşlarını ve videolarını ekleyeceğiz. Bu bölümü takip edebilirsiniz.

Örnek bir Osmanlı tapusu inceleyelim.

CİNSİ: Tarla

NEV’Î: Arz-ı mîrî

HUDÛDU: Şarkan tarîk garben Dumbaycı Ahmed cenûben Hafız Said Efendi tarlası şimâlen tarîk 

MİKDÂRI: On üç dönüm bir evlek-i atîk dört dönüm yirmi bir evlek doksan arşun-ı cedîd

SÂHİB-İ EVVELİ: Teb‘a-ı Osmâniyye’den İsmâ’îl oğlu Ahmed ve İsmâ’il ve kerîmesi Fâtıma

CİHET-İ İETÂ-YI SENED: Ferağlarından

MUTASARRIFI: Teb‘a-ı Osmâniyye’den Bakkal Hüsnü Efendi 

KIYMETİ: Lira

BEDELİ: 30

Sebeb-i tasdîr-i tevkî‘-i hümâyûn oldur ki

Bâlâda muharrer otuz lira bedellü tarla —- defterhâne-i hâkânîde Hüsnü Efendi —- uhdesine kayd olunmuş olmağla beher sene a‘şâr-ı şer‘iyyesi me’mûrîne edâ itmek —- zabt ve tasarruf olunmak üzre işbu sened i‘tâ kılındı

Fî 9 Muharrem sene 1322

Defter-hâne-i Hâkânî

Bu tapunun okunuşunun video olarak izlemek isterseniz aşağıdaki linki tıklayınız.

Tapuda Neler Bulunur

Gerek Osmanlı tapu örnekleri olsun gerek arşiv metinleri olsun sitemizde hem açıklama hem örnekleri hem videolarını elimizden geldiği kadar ekleyeceğiz. Selamette kalınız. Allah’a emanet olunuz. Vesselam.  

Kitabeler ile ilgili bilgilere linkten ulaşabilirsiniz.