Piyale Paşa Cami ve Kitabesi

Piyale Paşa Cami İstanbul’un Rumeli yakasında Kasımpaşa semtinde bir camidir. Piyale paşa Bulvarı üzerinde bulunan cami II. Selim’in damadı olan Piyale Paşa tarafından 1573 tarihinde Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.

Piyale Paşa Cami ilk inşa edildiği külliyesi, cami binası, sıbyan mektebi, hamamı, sebili, tekkesi, türbesi ve çarşısı olarak inşa edilmiş lakin günümüze sadece cami ve türbe gelebilmiştir.

Kasımpaşa’nın en önemli tarihi camisi olup Osmanlı tarihinin en önemli mimarları olan Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. 1573 tarihinde tamamlanarak ibadete açılmıştır. Haşmetli ve cezbedici bir görünüme sahiptir.

Caminin Banisi (inşa ettireni)

Piyale Paşa 1515 tarihinde doğmuş olup Sultan I. Süleyman zamanında 14 yıl boyunca kaptan-ı derya yani donanma komutanı görevinde bulunmuştur.

Piyale Paşa Aslen Hırvat olup babası sonradan Müslüman olmuş ve Abdurrahman adını almıştı. Mohaç meydan savaşından sonrasında Macaristan’dan devşirilmiş ve Enderun mektebine getirilip burada eğitim görmüştür.

1553 tarihinde beylerbeylik ile kaptan-ı derya unvanı almış ve bu unvanını 1567 yılına kadar muhafaza etmiştir.

1557 tarihinde Turgut Reis’le beraber Tunus’a ve Majorca’ya akın düzenleyerek buraları ele geçirdi. Bu başarılarından kendisine Cezayir Beylerbeyi payesi verildi.

Sakız ve Cerbe Adası’nı alarak Cezayir’in tamamını almış ve Avrupa sahillerinde 67 kadar küçük adayı ele geçirmiştir. Burada İspanya’nın donanmalarını zayıflatmış ve ünlü kumandanlarını esir almıştır.

Osmanlı donanmasının üstün başarılar göstermesi üzerine İspanya, Papalık Devleti, Malta, Napoli Krallığı, Cenova Cumhuriyeti ve Floransa Cumhuriyeti ittifak kurmuş ve bu ittifak Cerbe adasını ellerine geçirmiştir.

Piyale Paşa ve Turgut Reis bu müttefikler donanmasına karşı 1560 tarihinde Tunus Cerbe adası açıklarında Cerbe Deniz Muharebesi’ne giriştiler. Bu deniz muhaberesi sonucunda İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği Haçlı Donanmasını yenilgiye uğratarak Cerbe adasını tekrar almışlardır.

Piyale Paşa Sultan II. Selim’in kızı Gevher Sultan’la evlendi. 1564’de İspanya’ya ait olan “Peron de Velz” adasını ele geçirdi. 1565’de Malta’nın kuşatmasında Turgut Reis ile birlikte görev yaptı.

1566’da Sakız adasını aldı ve 1568’de kaptan-i deryalık görevi yanında üçüncü vezir oldu. Daha sonra Kıbrıs’ı almak üzere görevlendirilmiş ve buralardaki başarısından dolayı ikinci vezir payesi verilmiştir.

Bu görevde bulunurken 1578 yılında vefat etmiş ve kendi yaptırdığı Piyale Paşa Camii’nin yanındaki türbesine defnedilmiştir.

Piyale Paşa Cami Mimari Yapısı

Caminin mimarı planı incelendiğinde 55×45 metre bir alana inşa edildiği görülür. Caminin duvarlarının bir bölümü kesme küfeki taşıyla, bir bölümü de moloz taşla örülmüştür.

Cami eşit büyüklükte 9m çapında 6 adet kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbe tonoz örtü tuğladandır. Caminin pencere açıklıkları üç sıra halinde tasarlanmış ve bu tasarım ile aydınlık bir görüntü elde edilmiştir.

Caminin İznik çinileriyle kaplı mihrabı ve kubbeyi taşıyan kemer çerçevenin üzerindeki çini ayet kuşağı, caminin mimari estetiğine ayrı bir renk katmıştır. Bu ayet kuşağının yazısı Çerkez Hasan Çelebi’ye ait olup aşağıda inceledik.

Mermer minber ise son derece yalındır. Kesme küfeki taşından inşa edilmiş tek şerefeli minaresi bilinenlerin dışında mihrap ekseninde yükselmiştir.

Külliyenin banisi Piyale Paşa’nın da medfun bulunduğu sekizgen olarak inşa edilmiş külliyenin türbesinde 3 sanduka ve 10 mermer lahit olmak üzere 13 kişinin mezarı bulunur.

Piyale Paşa Kitabeleri

Caminin girişinde ve mihrabında ayetler bulunmaktadır. 

Cami girişinde bulunan ayet kitabesi;

Nahl suresi 32. Ayet; selâmun ‘aleykumu-dḣulû-lcennete bimâ kuntum ta’melûn Meali; Selam size, yaptıklarınızın karşılığı olarak cennete girin

Cami girişinde bulunan ikinci ayet kitabesi;

Zümer suresi 73. ayet olan “selâmun aleyküm, tibtüm, fedhulûhâ hâlidîn” Meali: Size selam olsun! Ne iyisiniz. Ebedi olarak oraya giriniz

Mihrapta bulunan ayet kitabesi

Ali İmran suresi 39. ayet olan “Fenâdet-hu-lmelâ-iketu vehuve kâ-imun yusallî fî-lmihrâbi” Meali: O mihrapta namaz kılarken, melekler ona seslendi

Bir önceki incelememiz Naile Vesile Hanım çeşmesi idi bu yazımızda Piyale paşa cami ve kitabelerini inceledik. Selam ve dua ile.