Orhan Bey 1281 sesinde Söğüt’te dünyaya gelmiş ve babası Osman Bey Annesi ise Malhatundur. 16.000 km² olarak aldığı devleti yaklaşık olarak 90.000 km² yaparak oğlu 1. Murad’a devretmiştir.
Orhan Bey’in çocukluğu ve gençliği hakkında çok fazla bilgi yoktur. Babası Osman Bey’in vefatı üzerine askeri alandaki başarısı nedeniyle hem ulema hem beylik mensuplarının yaptığı toplantıda padişahlığa getirilmişti.
Ancak o kardeşi Alaaddin Bey’in başa geçmesini istemiş kardeşinin ise kabul etmemesi üzerine tahta geçmiştir.
Orhan Bey hükümdar olduktan sonra Anadolu üzerine akınlar ve fetihler yapmış, diğer Anadolu beylikleri gibi İran’da bulunan İlhanlılar’a yıllık vergi ödemekte devam etmiştir.
Bununla beraber Bizans topraklarına yönelik akınlar düzenleyerek Osmanlı Beyliği daha da güçlü hale getirmiştir. Osmanlı’nın Marmara denizi sınırına kadar gelmesi ise 1321 tarihinde Orhan Bey’in Mudanya’yı feth etmesiyle olmuştur.
1326 tarihinde Bursa’nın fethi için öncelikle Orhaneli kalesini alınmış sonra Pınarbaşı civarında karargah kurulmuştur. Bu amaca yönelik olarak Abdullah Mihal Gazi’nin başarılı diplomasi faaliyetleri sonucu Evranos kalesi savaşsız olarak teslim alınmıştır.
Bursa kalesi kuşatmaya ve bu kuşatma 23 yıl sürmüş imkanı bol olmasına rağmen bursa tekfuru sonunda kaleyi savaşmadan teslim etmiştir. Sonrasında Bursa başkent olmuş, 9 yıl sonrasında ise Edirne başkent olmuştur.
Orhan Bey İlk Meydan Savaşı
Orhan Bey ilk meydan savaşını 1329 tarihide Bizans imparatoru III. Andronikos ve sonra imparator olan Yannis Kantakuzenos’a karşı yapmıştır.
Yaklaşık 2.000 paralı asker ordusunda bulunan Bizans ordusu Kocaeli’nde kadar ilerlemiş, Osmanlılara ise ivedi bir şekilde Darıca üzerinden gelmiş ve 11 Haziran 1329’da Maltepe başka bir adı da Palekanon olan meydan Savaşı’na girişmişlerdir. Bu savaşın sonucu ise Osmanlıların mutlak zaferi ile sonuçlanmıştır.
Sonrasında ise Roma İmparatorluğu’na başkentlik yapmış ve yaklaşık 6 yıl Osmanlı ablukası altında kalan İzmit bölgesi 1337 senesinde Bizans tarafından artık savunulamaz hale gelmiş ve son Bizans valisi Prenses Marika Paleialogos tarafından terkedilmiştir.
Bu durumda İzmit Osmanlı orduları tarafından fethedilmiş ve yönetimi Süleyman Paşa’ya verilmiştir.
Barış Anlaşması ve Haraç
Bu fetihler sonrası III. Andronikos 1333 senesinde Orhan Bey’e barış teklif etmiş ve bu anlaşma ile yıllık 12.000 Bizans altınını haraç olarak vermeyi kabul etmiştir.
Bu altınlar karşılığında Bitinya’da Bizans’ın elinde kalmış olan arazilere Osmanlı’ların hücum etmemesini engellemiş oldu. Artık Orhan Bey’in Anadolu’da “küffardan fethedeceği” önemli bir yeri kalmamıştı.
Yeni Anadolu Stratejisi
Orhan Bey bundan sonra yeni bir strateji olarak komşu Türkmen beyliklerin fethine yöneltmiştir. Bu amaca yönelik Karesi Beyliği’ndeki hükümdarlık mücadelesinde arabulucu olarak 1342 senesinde Ulubad, Karacabey (Mihaliç) ve Kırmastı kalelerini alınmıştır.
Daha sonra ise kalabalık bir askeri güçle 1345 tarihinde Karesi Seferi’ne çıkmış ve bu beyşiğe ait geniş topraklar ile beraber Balıkesir, Manyas, Edincik ve Erdek şehirlerini alarak Osmanlıya dahil etmiştir.
Rumeli’ye Geçiş
Orhan Bey bir iç isyan sonrası Bizans’ın başına geçen VI. Yannis Kantakuzenos’la yakın ilişkiler kurmuş ve Bizans’a yardım etmeye başlamıştı.
Sırp Kralı IV. Stefan Duşan Bizans aleyhine olarak tüm Makedonya’yı istila etmek amacıyla Serez kalesini kuşatma altına almış ve Bizans aleyhine çalışıyorlardı.
VI. Yannis Kantakuzenos Orhan Bey’le yakın ilişkiler kurmak için temaslarda bulunmuş hatta bu maksat uğruna biraz Türkçe öğrenmişti. İki hükümdar birbirleri ile bir görüşmeleri esnasında Bizans kralı kızlarını Orhan Bey’le tanıştırmış ve ikinci kızı olan Teodora’yı Orhan Bey ile daha sonrasında evlendirmiştir.
(Bir not: Orhan Bey’in başka bir hanımı ise Yarhisar Tekfur’unun kızı Holofiradır. Müslüman olduktan sonra ismini Nilüfer Hatun olarak değiştirilmiş ve bu evlilikten doğan Murad Hüdavendigar Osmanlı Devleti’nin 3.hükümdarı olmuştur.)
1352 tarihinde Yannis Kantakuzenos ile ortak imparator olan V. Yannis Palaiologos ile araları açılmış ve V. Yannis, Edirne’de hüküm süren Matthaios’a Sırplıların yardımı neticesinde hücum edip şehrin idaresini eline almıştır.
Buna karşılık hemen VI. Yannis Kantakuzenos damadı olan Orhan Gazi’den askerî destek talep etmiş ve bu talep neticesinde komutanlığını oğlu Süleyman Paşa’nın yaptığı bir büyük Osmanlı ordusunu VI. Yannis emrine girmek üzere yardıma göndermiştir.
İşte bu Osmanlı birliği ile takviyeli Bizans ordusu Bizans İmparatoru VI. Yannis başkomutanlığı altında Edirne’ye ilerleyip bu şehri kurtarmıştır. Aynı Osmanlı ordusu birkaç ay sonra Sırp-Bulgar ordularını soğuk havada donan Meriç Nehri kıyılarında yenmiştir.
Yenilikleri ve düzenlemeleri
Devlet alanında yapılan yenilikler; Orhan Bey Osmanlı Beyliği’ni çıkardığı yeni yasalar ve düzenlemeler ile devlet haline getirmiştir. İlk kez vezir ataması onun zamanında yapılmıştır.
İlk kez kadı ve subaşı atamaları yapılmış ve sancaklara kadılar gönderilmiştir. Divan Örgütü kurulmuştur. Vakıf sistemi ile adli teşkilat kurulmuştur.
Askerlik alanında; Yaya ve müsellem olmak üzere ilk düzenli Osmanlı ordusu kurulmuş ve İlk donanma çalışmaları yapılmıştır. Ticaret ve Ekonomi alanında ise 21 maddelik ilk İhtisab Kanunnamesini çıkarılmıştır.
Orhan Gazi’nin Fiziki Yapısı ve ahlakı
Devlet-i Aliyyeyi Osmaniyenin ikinci hükümdarı Orhan Bey tarih kitaplarına göre mavi gözlüydü sarışın ve beyaz tenli, geniş göğüslü ve iri yapılı bir insandı.
Kulağında ise siyah bir beni vardı. Sık sık halkın arasına karışıp onların dertlerini dinleyen birisiydi. Davranışları dengeli ve kararlı idi. Her zaman tedbirli davranırdı. İyi ahlâklı ve merhametli olarak tanınırdı.
Osmanlı İmparatorluğunun en uzun ömürlü padişahı Orhan Gazi, ömrünün son anlarında tahtı şehzade Murat’a bırakmış ve kendisi Bursa’ya yerleşmiştir.
Vefat tarihi ihtilaflı olmakla beraber zamanının tarihçisi olan Aşık paşazade, Orhan Gazi’nin 1358 tarihinde vefat ettiğini yazmaktadır.
Orhan Bey’in kabri nerededir?
Orhan Bey Bursa’da, Gümüşlü Kümbet’te babasının türbesinde defnedilmiştir. Allah rahmet eylesin.
