1– ı, i seslerinin bulunduğu hemen hemen bütün hecelerde ye okutucusu bulunur. Örnekler:

İş
İz
İp
iri

2- Kalıplaşmış bazı kelime ve eklerde ise okutucu ye harfi gelmez. Örnekler:

Bir
Biz
Siz
Gibi

3- Eklerin sonun bulunan açık hecelerdeki u ve ü sesleri ye okutucusu ile gösterilir. Önemli olan kelimenin kökünde değil ek olması ve açık hece olmasıdır. Ek bu şekilde devam ederse kural devam eder. Örneklerde kelimenin kökü ayrı ek aldığında değişim ayrı gösterilmiştir. Örnekler:

Suç
Buz
Bul

Çok az da olsa bazı istisnai kelimelerde ek olmadığı halde kelime kökünde sonu u ile bittiği halde ye ile yazılır. Bu kurala uygun en meşhur kelime doğru kelimesidir. (طوغری )

4- Ye harfi bir ismin sonuna okutucu olarak gelirse ve ye ile devam eden bir ek alırsa ayrı yazılırken, fiillerde bitişik olarak yazılır. İsim Örnekler:

Ali
Sayı
Sucu
Doğru

Fiil Örnekler:

Asıyor
Eskiyen
Ekşi
Taşıyacak

5- Bazı kelimelerin ilk hecelerindeki e sesi y okutucusu ile gösterilir. Örnekler:

Gece
Etmek
Demek
Yemek
Vermek

6- Kelime başlarındaki ı-i sesleri Elif harfinden sonra ye getirilerek gösterilir. Örnekler:

İnci
İğne
İki
iri