Osmanlıca Nedir? Osmanlı Türkçesi Nedir?

Osmanlıca, Türkçenin Kuran alfabesi ile yazılmış şeklidir. Yani esasen yazı dilidir. Milli kültürümüze ait eserlerin hemen hemen tamamı Osmanlıcadır. Dil milletin hafızasıdır sözünden hareketle deriz ki Osmanlıca bu hafızanın en etkin bir unsurudur.

Osmanlıca Nedir?  başlıklı yazımızda hem bu konu hakkında bilgiler vereceğiz hem Osmanlıca denilince aklımıza gelen bazı terimlerden bahsedeceğiz.

Osmanlıca Osmanlı İmparatorluğunun Anadolu’da ve hüküm sürdüğü yerlerde kullanılan ve içinde Arapça ve farsça unsurlarının da bulunduğu bir yazı dilidir. Halk arasında eski Türkçe de denilir.

Meşhur bir lügat Kamus-i Türki yazarı Şemsettin Sami bazı itirazlara karşın bu lisanın Türkçe olduğunu özellikle vurgulamıştır. Atilla İlhan ise bu hakikati “Türklerin asırlar boyunca geliştirdikleri özgün bir dil, Arapçadan ve Farsçadan yararlanmış, ama ikisi de olmamıştır. İlerideki Türk nesli Osmanlıcayı anlayabilmelidir ki, gelecekle geçmiş arasındaki köprüyü tam kursunlar!” diyerek dile getirmiştir.

Osmanlıca Nedir?

Hadd-i zatında Türkçedir. Bu lisanın içinde Arapça ve Farsçayı bulunmasını yadırgayanlar olsa bile bu durum onun için bir zenginliktir. Bunu garip görmemek gerek; çünkü Kuran-ı kerim Arapça lisanıdır ve pek çok dini eserler de Farsçadır. O zamanda İslamiyet’in merkezi olan Osmanlıda bu üç dilin birleşmesi anormal değil bilakis normaldir. İşin doğası budur zaten.

Ne ilginçtir ki tamamen bizim olan ve günümüzde artık Osmanlı Türkçesi’ni ayrı bir lisan zannedenlerin sayısı maalesef hiç de az değildir. Bu düşünceye okumuş insanların bile sahip olması oldukça manidardır. Hatta Osmanlıcanın bir yazı dili olduğunu bilmeyip haydi bir Osmanlıca konuş diyenler bile vardır.

Osmanlıca bilmek demek dedesinden kalmış bir kitabı okumaktır, bir tapu senedini okuyabilmektir, bir Osmanlı parasını, bir çeşme kitabesini, tarihi bir mezar taşını, camilerde bulunan kitabeleri, arşiv belgelerini, İslami hat ile yazılmış levhaları, hatta altından geçtiği üniversite giriş kapısında yazılı olan metinleri okuyabilmek demektir. Osmanlıca demek kültürümüz, medeniyetimiz, sanatımız ve tarihimiz demektir.

Osmanlı Türkçesi

Amacımız milli kültürümüzü, medeniyetimizi, sanatımızı tarihimizi anlatan Osmanlı Türkçe’sini günümüz insanlarına ve sonraki nesillere ulaştırmak noktasında bir köprü olabilmektir. Bu mirasa sahip çıkmak ve yaymaktır. Osmanlı Türkçe’sini başkalarının gözünden ve sözlerinden değil kendimizin bizatihi okuması ve görmesidir.

Osmanlıca mı Osmanlı Türkçesi mi hep sorulur? Esasen Osmanlıca Türkçedir fakat bu şekilde ifade etmek farklı bir dil algısı oluşturduğundan bizce Osmanlı Türkçesi demek daha uygun olacaktır. Osmanlı Türkçesi ile daha detaylı bilgiyi ilgili makaleden alabilirsiniz.

Osmanlı Arşiv Belgeleri

Evet maalesef bu belgelerin mahiyetinden, varlığından dahi habersiziz.  Sayısız kitabeler ya da birçoğu alanında otorite olmuş el yazması nadide eserler, devlet arşivleri ne yazık ki çürümeye terk edilmiş, kütüphanelerin tozlu raflarında gün ışığına çıkmayı beklemektedirler.

Osmanlı arşiv belgeleri deyince 2 şekilde düşünmek gerek bir arşiv belgeleri iki edebi metinler bu konuları 4.kur bölümünde ayrıntılı olarak işleyeceğiz.  

Üzülerek görüyoruz ki Yabancı araştırmacılar hem Türkçeyi hem de Osmanlı Türkçesini biliyorlar. Sonra yaptıkları araştırmaları kendi dillerinde yayınlıyorlar ve biz Osmanlı torunları ancak onların yazdığı İngilizce eserlerden okuyarak haberdar oluyoruz. Kendi tarihimizi arşivlerimizi onlardan öğreniyoruz. Bunun yerine bizler kendimiz bu eserleri neden okumayalım. Öyle ise biz Osmanlıca öğren diyoruz.

Osmanlıca Çeviri

Osmanlı devleti sonrasında Osmanlıca büyük ölçüde kullanılmamış olsa da Osmanlı zamanından kalan birçok belge, evrak, doküman, arşiv belgeleri, levhalar, mezar taşları, mektuplar, tapu senetleri Osmanlıcayı hala geçerli kılmaktadır. İşte Osmanlıca Tercüme demek bu materyalleri günümüz Türkçesine çevrilmesi yani okunmasıdır.

Osmanlıca tercüme veya Osmanlıca çeviri tabirleri yanlış kullanılmakta olduğunu düşünüyoruz. Bu ifadeler yerine Osmanlıca belge Okumak/Okunur, Osmanlıca Eser Okumak/Okunur şeklinde ifadeler daha doğru bir tercihtir. Osmanlıca çeviri ile ilgili detaylı bilgiyi ilgili makaleden alabilirsiniz.

Osmanlıca Eğitim

Osmanlı Türkçesi öğrenmek kendi kültürüne başkalaşmış bir neslin ecdadına ve tarihine karşı vadesi çoktan dolmuş bir borçtur.

Peki bizi tarihimize ve kültürümüze ulaştıracak ve yabancı insanların eliyle değil kendi insanlarımızın araştırmalarıyla, kendi kimliğimizi kendimiz ifade edecek Osmanlı Türkçe’sini öğrenmek zor mudur? Asla bugün öğrenen binlerce insan bunun delilidir.

Bakınız İstanbul bugün açık hava müzesi gibi her yerinden tarih, levhalar, kitabeler bulunmaktadır. Bizler böyle tarihi mekanlara gittiğimizde turistler gibi bakmamalıyız belki okuyarak onlara ne yazdığını anlatabilmeliyiz. Onları okuyabilmek zor mudur?

Asla. Kati bir şekilde diyebiliriz ki herkes hususen Kuranı Kerim’i okuyabilen çok rahatlıkla Osmanlı Türkçe’sini öğrenebilir. 2 Hafta gibi kısa bir süre ile bu kursu alanlar temel Osmanlıcayı öğrendikleri ve okuyabildikleri bir gerçektir. Hatta Osmanlıca kursu görmeyip sadece İnternetten ve sosyal medyadan Osmanlı Türkçesi öğrenen pek çoktur. Osmanlıca eğitim konulu yazımızı okuyarak bu konu hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Osmanlıca İsimler

Osmanlı Türkçesine az dahi merakı olan herkes kendi isminin nasıl yazıldığını merak etmiştir. Araştırmıştır. Bu konu ile ilgili sitemiz ciddi ve uzun bir çalışma yaptık. Neticede 1500 den fazla ismi yazdık ve sitemize ekledik. Siz de sitemizde menülerden Osmanlıca isminizin yazılışı görebilir veya isminiz yoksa isminizin yazılışını iletişim menüsünden isteyebilirsiniz.

Osmanlıca Lugat

İçerik itibari ile oldukça zengin olan Osmanlı Türkçesi içerisinde Arapça ve Farsça kelimelerde barındırmaktadır.

Bu itibarla hem evvelki zamanlarda kullanılan kelimeler hem Arapça ve Farsça kelimeleri anlamak, hem dilimizi zenginleştirmek, kelime dağarcığımızı arttırmak, ayrıntıları belirleyecek farklı ve yerinde kelimeler öğrenmek, kelimelerdeki inceliği yalayabilmek, hem düşünce ve tefekkür dünyamızın gelişmesi için mutlaka Osmanlıca Lügat kullanılması elzemdir lazımdır.

Osmanlıca sözlük konulu makalemizden daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

İslam Hat Sanatı

Hattat hat yazmak için oturur, tüy veya kalemi tam bir fiziksel ve psikolojik olarak kavrar ve hakimiyeti sağlar, emin vuruşlar ile hattını yazar. Hat sanatında ustalık seviyesine ulaşmak için bazen yıllarca alıştırma gerekirdi. Usta bir Hattatın yaptığı eserler her yerde hayranlık uyandırır, muhafaza edilir, kıymetli sayılır ve koleksiyoncular tarafından çok pahalı fiyatlardan satın alınırdı.

İslam hat sanatı ve tarihi konulu makalemize ulaşarak daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Velhasılıkelam

İnsanların, milletlerin bir geçmişi vardır bir de geleceği vardır. Geleceği oluşturmak inşa etmek ancak geçmişi bilmekle onun birikimiyle olur. Atamız, babamız, dedemiz, onların babası, onların dedesi, ve onların dilleri, kültürleri, bilgileri, tecrübeleri bizim kültürümüzü, yani geçmişinizi, yani tarihinizi oluşturur.

Bilgi dediğimiz şey yani bilgi hazinesi tarihin derinliklerine ulaşmak ile ve zamanın bilgisinin harmanlanmasıyla ortaya çıkar. Oysa bu harmanlamayı yapması gereken bizler tarihimize yani geçmişimize ulaşmak ve yarınlara aktarmak noktasında bir inkıtaa’ya uğramışız köklerimizle bağımız olan harfler değiştiğinden bilgi aktarımında sıkıntılar yaşamaktayız.

Bu nedenle öğrenmek zorunluluğumuz vardır. Tarih ile günümüzü birbirine bağlayan zincirin bağlantı halkası olan Osmanlıcayı bilmemek bize ayıp olarak yeter.

Şu halde bizim hissemize dedelerimizin önce ki eserlerini rahatlıkla okuyup anlayabilen başka milletlere imrenmek mi düşer yoksa Osmanlı Türkçesi konusunu lüzumsuz görmeyip öğrenmek mi? 

Bu ihtiyaçlar üzerine kurulan sitemiz hem sosyal medya üzerinde ve sitede Osmanlı Türkçesinin ne kadar kolay ve basit olduğunu öğretmeye çalışmakta hem Osmanlı Türkçe’sini gündemde tutmaya çalışmaktadır.

Maddi ve manevi tüm destekleriniz için teşekkür ederiz. Selam ve dua ile.