Merkez Efendi cami kitabesi İstanbul’da Zeytinburnu ilçesi Merkez Efendi mahallesinde bulunmaktadır. Merkez Efendi 1463 tarihinde Denizli’de doğmuştur.
Asıl ismi Musa Muslihuddin olan Merkez Efendi ilk tahsilini Manisa’da yapmış, oradan İstanbul’a gelmiş ve Velüyiddin Efendi, Ahmet Paşa gibi zatlardan dersler almıştır. Daha sonra Sümbül Efendinin tedrisatına girerek evliyanın büyüklerinden olmuştur.
Merkez Efendi cami aslında bir külliye şeklinde olup içerisinde cami, türbesi, çilehanesi, şadırvanı, mutfağı, derviş hücreleri, hünkâr köşkü ve hamamı bulunmaktadır.
Maalesef bu yapıların bazıları zamanımıza kadar gelememiştir. Türbe ise Sultan 2.Mahmud devrinde yeniden yapılmıştır. Türbede Merkez Efendi ile birlikte hanımı, ailesi ve şeyhlere ait sandukalar vardır.
Türbe yanında bulunan çilehane ziyarete açık olup İstanbul’da en fazla ziyaretçi alan türbelerden birisidir.
Merkez Efendi Cami
Merkez Efendi lakabı ile meşhur Şeyh Masa Muslihuddin Efendi Sünbül Sinan Efendi’nin vefatı sonrasında hilafeti devralır. Bir süre sonra halveti tarikatın geleneğine göre bu münzevi tekkeyi inşa etmiştir.
Daha sonraları bu yapı ve içindekiler çeşitli tarihlerde onarılmış ve yenilenmiş hatta bazı ek yapılar inşa edilmiştir. Tabi bu değişiklikleri zaman içinde takip ve tespit etmek imkanı yoktur.
Bununla beraber tarikata bağlı olan Defterdar Abdülbâki Paşa 1608 tarihinde bir darülkurrâ inşa ettirmiştir.1812 tarihinde cümle kapısının hemen yanına ufak bir çeşme yapılmıştır.
2. Mahmud 1836 tarihinde tekkeyi büyük bir tamiratla yenilemiştir. Merkez Efendi Türbesi’ndeki bazı bezemeler 2. Abdülhamid zamanında tamir edildiği belirtilmektedir.
1925 de tekkelerin kapatılmasından sonrası cami olarak kullanılarak varlığını sürdürmüş ve 1965 tarihinde yapılan bir tamirle günümüze kadar gelmiştir. Merkez Efendinin Hayatı başka bir başlıkta yazdığımızdan bu kadarla iktifa ederek kitabeye geçiyoruz.
Merkez Efendi Cami Kitabesi
Caminin giriş kısmında bir tamir kitabesi ve ortasında bir tuğra bulunmaktadır.
Merkez-i pergar-ı şevket kutb-i vakt-i saltanat
Ol şehinşah-ı keramet-menkabet tecdid edip
Edicek ihya Cenab-ı Merkez’in dergahını
Sayesinde ol şehin tecdid olundukça bina
Geldi bir pir-i Sühan-ziver dedi tarihini
Mihver-i çerh-i velâyet Hazret-i Mahmud Han
Koymadı mülkünde asla köhne kalmış bir mekan
Beyt-i mamur-i sürur oldu kulub-ı salikan
Şevket u ömrün füzun etsin Cenabı Müstean
Yaptı ziba hân-kah-ı Merkezi kutb-i cihan / 1252
Tuğrada ise Maḥmud Ḫan bin ‘Abdülḥamid el-muẓaffer da’ima ‘Adli Ketebehu Rakım yazmaktadır. Kitabede geçene ziver Ahmed Sadık Ziver Paşa olup tarih düşürmeleriyle bilinir. Divanı bulunmaktadır. Burada tamiyeli tarih vardır ki “Geldi bir” tamiyesi gereği bir eklenerek 1252 tarihi çıkar.
Kelime Tahlili:
Pergar: Pergel, merkez
Mihver: Bir konudaki önemli nokta, öz, esas, ağırlık merkezi
Şehinşâh: Şahlar şahı, padişahlar padişahı
Menkabet: Din büyükleri, kahramanlar ve tarihi kişilerin vasıflarını, meziyetlerini, destansı bir şekilde anlatan hikayeler
Sâlikan: Bir yola girmiş olan, bir yol tutup onu takip edenler
Füzun: Arttırmak, çoğaltmak
Müstean: Kendisinden yardım istenen, yardımı dilenen ki Allah’tır
Sühan: Söz, kelam
Ziba: Süslü, güzel olan
Hankah: Bir tarikatta başka tekkelerinin kendisine bağlı olduğu merkez konumdaki tekkesi
Merkez Efendi Cami kitabesi hakkında bilgiler verdik. Cennet Efendi Türbesi ve Kitabesi hakkında bilgi almak için linki tıklayınız.
Rabbim mekanını cennet eylesin. Emeğiniz için teşekkürler hocam
Teşekkürler
[…] Sait Paşa bu tepeye bir mescit yaptırarak mezarın çevresini duvarla çevirmiştir. Daha sonra cami çıkan bir yangında zarar görünce 1863’de Sultan Abdülaziz tarafından tamir […]
I’d should examine with you here. Which isn’t something I often do! I take pleasure in studying a post that may make people think. Additionally, thanks for allowing me to comment!