Kitabeler | Abbas Ağa Çeşmesi

Sultan 4.Mehmed zamanında yaşamış ve Darüssaade Ağası olan Abbas Ağa başta Beşiktaş olmak üzere İstanbul’un birçok yerinde Abbas ağa çeşmesi, sebili, hamam, mektebi ve cami yaptırmıştır. Beşiktaş’ta bulunan Abbasağa Mahallesi de ismini bu zattan almıştır.

Bu yazımızda üç tane Abbas Ağa Çeşmesi inceleyeceğiz. Bunlarda ilki İstanbul Üsküdar, Zeynep Kamil Mahallesi’nde; Hünnap Sokak ile Aşçıbaşı Mektebi Sokak’ın köşesinde bulunan çeşmedir. Çeşme 1669 yılında yaptırılmıştır.

Bu çeşme kesme taştan yapılmış olup ortasında bir tane çiçek rozeti olan basık bir sivri kemeri bulunmaktadır. Çeşmenin üzerinde şekilli bir çerçeve ve çiçek motifleriyle süslü bir korniş, yan kısımlarında ise 2 tane maşrapalık (niş) bulunan mermer bir ayna taşı vardır.

Bir zamanlar dikdörtgen şekilli, derince bir teknesi de olduğu anlaşılan çeşme, ne yazık ki birçok çeşmemizle aynı kaderi paylaşmış ve suyu akmaz hale gelmiştir.

Bu çeşmede koyu yeşil bir zemin üzerine, 8 ayrı kartuş içerisine işlenmiş, köşe kısımları lale ve sümbül motifleriyle süslenmiş çok güzel bir kitabesi vardır. Lale motifi ne yazık ki zamanla silinmiştir. Çeşme kitabesi ,le içinde yazılanları aşağıda verdik.

Hâliyâ Dârü’s-sa’âde Ağası/Nâm-ı Abbâs-ı sahi nef’i cihân/Eyledi bu çeşmenin bünyâdını/Hasbeten lillâh içsün reh-revân/Her gören der Bârekallâh görmedik/Böyle zibâ çeşme-i Kevser-nişân
Hâtif-i gaybi dedi târihini/Çeşme-i âb-ı hayât oldu revân

Abbas Ağa Çeşme Kitabesi

İkinci olarak İstanbul’da Fatih ilçesine bağlı Alemdar mahallesinde yaptırdığı bir çeşme daha bulunmaktadır. Bahçe duvarı köşesindeki bu çeşme iki cepheli olduğu için Çatal Çeşme adı ile anılmakta olup 1879 tarihinde yaptırılmış. Üzerindeki kitabe şair Tevfik tarafından yazılmıştır.

Çeşmenin öne çıkan mimari bir özelliği yoktur. Kare olan çeşmenin ortalarında ayna taşı bulunmakta ve bunların içlerine birer lüle konulmuştur. Ön kısmında ise birer yalakla yanlarında testi koyma sekileri bulunmaktadır. Çeşme ve yazılanlar ile okuma videosu aşağıda bulunmaktadır.

Hudâ mazhar ide tevfîkine dâ’im Hamîd Hân’ı
Esâs-ı mülküne endîşesi bânî-i sânîdir

Edip ez-cümle ihyâ çeşme-i Abbâs Ağa’yı
Şehinşâhın bu da bir niʽmet-i bî-imtinânıdır

Emîn-i şehri abd-i sâdıkı Mazhar Paşa kim
İmâr-ı hayra himmet mülke hizmet hâs şânıdır

Suyun bu resme tavsîf eylesin Tevfîk târîhin
Akan âb-ı revân sanma hayât-ı câvidânîdi

Üçüncü Abbas Ağa Çeşmesi İstanbul’da Fatih ilçesine bağlı Seyyid Ömer mahallesinde bulunmaktadır. Tarihi Küçük Hamam’ın çaprazında bulunan çeşme 1622 yılında yaptırılmıştır. Bu çeşmenin  genel görüntüsü ile yakın çekim kitabesi ve yazılanlar aşağıda bulunmaktadır.

Halîfe-i Hân Osmân yaʽni kim Abbâs Ağa
Rûhu içün su getirdi edip mâ’i hayra tebdîl

Mustafâ Ağa delîl oldu bu binâ-yı çeşmeye
Râh-ı Hakda bâni vü binâya Hızr olsun delîl

Suyunu her nûş eden bünyâda dedi târîhin
Çeşme-i Abbâs’dır yâ âbı ayn-ı selsebîl

Evet İstanbul kitabelerin merkezi ve her türlü kitabe bulunmaktadır. Allah ecdadımızdan hizmet edenlerden kalıca eser bırakanlardan razı olsun. Selam ve dua ile. Cezeri kasım paşa cami kitabesi okumak için linke tıklayınız. Selam ve dua ile Allah’a emanet olunuz.