Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı devletinde en uzun süre tahtta kalan padişahıdır. Kanuni 6 Kasın 1494 yılında Trabzon’da dünyaya geldi. Babası Osmanlı Padişahı Yavuz Selim annesi ise Hafsa Sultan’dır.
Çağdaş batılı yazarlar Kanuni’yi MUHTEŞEM veya BÜYÜK TÜRK lakaplarıyla anıldı. Kanuni Sultan Süleyman çocukluk yıllarını babasının sancak beyi olarak görev yaptığı Trabzon ilinde geçti. Babasının vefatından sonra 30 Eylül 1520 yılında İstanbul’a gelerek tahta oturdu.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Şehzadelik Dönemi
Kanuni Sultan Süleyman’ın hayatı ilk dönemlerde 1. Selim’in Sancak Beyliği yaptığı Trabzon’da geçti. 7 yaşına gelince eğitim almak için İstanbul Topkapı Saray’ına geldi. Burada din, tarih, edebiyat, bilim ve askerlik eğitimleri aldı.
Osmanlı adetine göre şehzadeler 10 yaşında yöneticilik yapmak üzere Sancak Beyi olarak atanırdı. Kanuni’nin atanması amcalarının tutumu nedeniyle biraz gecikti. Kanuni önce Şebinkarahisar’a, sonra Bolu’ya daha sonra da Kırım’da bulunan Kefe’ye gönderildi.
Kanuni’nin babası Yavuz Sultan Selim, II. Beyazıt kardeşleri Şehzade Ahmet ve Şehzade Korkut ile yaptığı mücadeleyi kazanarak 1512 yılında tahta geçti. Kanuni babasının padişah olmasından sonra Kefe’den İstanbul’a geldi.
Burada bir süre kaldıktan sonra Manisa iline Sancak Beyi olarak atanı. Padişahlığa geçinceye kadar 7 yıl Manisa’da kaldı. Yavuz Sultan Selim’in ölümünden sonra İstanbul’a gelerek 30 Eylül 1520 yılında tahta oturdu.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Edebi Kişiliği
Kanuni Sultan Süleyman şehzadelik yıllarında iyi bir eğitim aldı. Arapça, Farsça ve Tatarca lehçelerine hâkimdi. Birçok Osmanlı padişahı gibi Kanuni Sultan Süleyman’da büyük bir şairdi.
Şiirden çok iyi anlayan Süleyman hükümdarlığı boyunca alim ve şairlere büyük itibar gösterdi. Yazdığı aşk ve kahramanlık şiirleri divan edebiyatında büyük ilgi gördü.
Kanuni Sultan Süleyman
Mohaç Meydan Muharebesi
Kanuni Sultan Süleyman ilk siyasi faaliyeti 30 Ağustos 1521 yılında Belgrad’ı sonrasında Rodos’u fethetti. 29 Ağustos 1526 yılında Macarları Mohaç ovasında Mohaç meydan muharebesinde yenilgiye uğrattı. 1529 yılında Viyana’yı kuşatsa da kötü hava şartları ve şehri elde tutamayacağını düşünerek geri çekildi.
Donanmanın Başına Barbaros Hayrettin Paşa Geçti
Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı donanmasını güçlendirmek için donanmanın başına 1532 yılında Barbaros Hayreddin Paşa’yı getirdi. 1534 yılında Osmanlı devletinin başına büyük sıkıntı çıkaran Safeviler’e karşı Irakeyn seferi düzenledi. Bu seferle birlikte önce Tebriz ardından Bağdat’a girdi.
Preveze Deniz Zaferi
Osmanlı devletinin donanmasının başındaki Barbaros Hayrettin Paşa ile Cenevizli Amiral Andrea Doria arasında 27 Eylül 1534 yılında Preveze Deniz Savaşı yapıldı. Savaşı Osmanlı donanması kazandı.
Böylece Osmanlı devletinin Akdeniz’deki hâkimiyeti güçlenmiş oldu. 1548 yılında Safevi Hükümdarı Şah Tahmasb’a karşı İran’a sefer düzenlendi. Bu seferle Tebriz’e girildi. Bu seferle birlikte Van Kalesi alınarak burası Beylerbeyi merkezi yapıldı.
Şehzade Mustafa’nın İdam Edilmesi
Kanuni Sultan Süleyman’ın hayatında önemli dönüm noktalarından birisi büyük oğlu Mustafa’nın idam edilmesi oldu. 4 Ekim 1553 yılında Doğu Seferinde Konya Ereğli bölgesinde babasının huzuruna çıkmak için ortağa giren Şehzade Mustafa cellâtlar tarafından boğularak idam edildi.
Oğlunu idam ettiren Kanuni zaman geçtikçe bu duruma çok üzüldüğünü ve büyük pişmanlık duyduğunu birçok yerde dile getirmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Vefatı
Kanuni Sultan Süleyman ömrünün son 15 yılında tedavisi olmayan Gut hastalığıyla geçirdi. Hastalığının ilerlemesine rağmen savaş meydanlarından bir an olsun ayrılmadı. Kanuni 7 Eylül 1566 yılında vefat etti. Cenazesi 23 Kasım’da Şeyhülislam Ebussuud Efendinin kıldırdığı namazla defnedildi.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Eğitim İcraatları
Kanuni Sultan Süleyman döneminde birçok sayıda medrese açıldı. Yapılan medreselerde ve külliyelerde çok sayıda kütüphane kuruldu. Kütüphanenin külliyelerde kurulmasının sebebi eğitimin halk arasında yaygınlaştırılmaya çalışılmasıdır.
Osmanlı Devleti’nin 2. Büyük kurumu Süleymaniye Medresesi Kanuni döneminde kuruldu. Süleymaniye Medresesinde tıp, matematik gibi pozitif bilim dallarında eğitim verildi. Bu medreseden çok önemli bilim adamları yetişti.
Kanuni döneminde eğitim 2 aşamaya ayrıldı. Sahnı Seman medreselerinde hukuk ilahiyat ve edebiyat alanında dersler verildi. Süleymaniye Medresesinde ise Matematik ve tıp gibi eğitimler verildi.
