Umumiyetle kalın sesli hecelerde kalın t sesinin karşılığı olarak kullanılır. Genellikle ilk hecede kullanılır. Örnekler;

 

Taş
Taş
Tanık
Tanık
Tavuk
Tavuk
Tırnak
Tırnak

A- Kalın t sesinin karşılığı olarak kullanılan tı harfi

1-  Tı harfi sakin olduğu (cezimli) durumlarda nadiren kullanılır. Bu durumda ince olan te harfi tercih edilir. Örnekler;

Mart
Mart
Kart
Kart
Atkı
Atkı
Çatlak
Çatlak

Bir istisna olarak azda olsa sakin olan kalın t sesinin tı ile yazıldığı örnekler vardır. Bu kelimeler Not (نوط), Patlıcan (پاطلیجان) ve Atlas (آطلاس) kelimeleridir.

2- Aynı kelime içindeki 2. kalın t sesinin karşılığı olarak artık ince olan te harfi kullanılır. Örnekler:

Tartı
Tartı
Tatli
Tatlı
Tutam
Tutam
Tutkal
Tutkal

B- Kalın d sesinin karşılığı olarak kullanılan tı harfi

1- Genellikle ilk hece ve içinde a ve o sesinin bulunduğu hecelerde kullanılır. 

Dağ
Dağ
Damar
Damar
Dokuz
Dokuz
Dalak
Dalak

Bir istisna olarak azda olsa 2. hecede  kalın d sesinin tı ile yazıldığı örnekler vardır. Bu kelimeler Adana (آطنە), Ada آطە) ve Oda (اوطە) kelimeleridir.

2- Aynı kelime içindeki 2. kalın d sesinin karşılığı olarak artık ince olan dal  harfi kullanılır. Örnekler:

Dudak
Dudak

 

Dadaş
Dadaş